ارزش و جایگاه انسان از نظر مكتب وحی

ا رزش و اهمیت انسان مسئله ای است كه اثبات آن احتیاج به استدلال و برهان ندارد و موضع آن نسبت به مخلوقات دیگرمانند خورشید هنگام نصف النهار است در وضوح و روشنی

ارزش و جایگاه انسان از نظر مكتب وحی

مقدمه:

                             ارزش و جایگاه انسان از نظر مكتب وحی

ا رزش و اهمیت انسان  مسئله ای است  كه اثبات آن احتیاج به استدلال و برهان  ندارد و موضع آن نسبت به            مخلوقات دیگرمانند خورشید هنگام نصف النهار است در وضوح و روشنی . واین ارزش وبرتری در ارتباط  با شكل  یا جسم  ظاهری او نیست زیرا پر قدرت تر و زیبا تر از انسان در میان  موجودات جهان فراوان است  قرآن كریم در این رابطه می فرماید :

             اَ أنْتُمْ أشَدُّ خَلْقاً أمِ السَّمآءُ بَنها . رَفَعَ سَمْكَها فَسَوَّها(1) 

ترجمه : (( آیا شما از جهت آفرینش  استوار ترید  یا بنای آسمان  كه  خداوند آن را  سقفی بلند  وبی ستون استوار ساخت.))

      پس اگر انسان را  از این لحاظ با مخلوقات دیگر خداوند مقایسه كنیم  او را در برابر عظمت خلقت  موجودی بسیار ضعیف وفوق العاده كوچك است و نمی توان برای او حسابی باز كرد و اگر انسان از تماشای عظمت خلقت چشم پوشی كند و این جهان شگفت انگیز و پر از عجائب را نا دیده بگیرد و به تعبیر دیگر فراموش كند به قدرت بسیار ناچیز خود  مغرور گشته  دچار خود بینی شده  و به بد ترین رذائل آلوده  می شود و تا میدان  پر خطر (( َانََا َرّبُّكُُمُ الاَعْلا))    )) پیش می رود آنگاه با  وزش بادی یا جرعه آبی یا پشه نا توانی باد دماغش خالی و پوزه اش به خاك مالیده می گردد وبی آبروئی او در تاریخ ثبت می شود .

      پس ارزش این موجود ( انسان ) وعزت و فضیلت این مخلوق را باید در ناحیه  معنی  وروح و روان و بعد الهی او جستجو كرد . فطرت  عقل  استعدادهای خدا دادی   وجدان  میل به سعادت وكمال و عشق به عظمت مایه های ارزش انسانند.              

      اما اگر انسان  بخواهد  به تنهایی از این مایه ها استفاده كند  یا بطور ناقص استفاده  خواهد كرد یا آن ها را در فاسد ترین راه یا رذیلانه ترین برنامه ها بكار خواهد گرفت بدین سبب  خداوند كریم برای اصولی خرج  كردن این مایه ها وصحیح بكار بردن  این استعدادها انبیاء گرامی خود را  همراه با كتب آسمانی به كمك انسان  فرستاده و از آدمیان خواسته است  تا برای رسیدن  به  مقصود ودریافت  سعادت  خیر دنیا و آخرت  واقامه عدل  و قسط از آن مردان الهی پیروی كرده ودستورات آنان را مانند شمع روشنی فرا راه خود قرار دهد .                 

هدف از تعلیم وتزكیه:

      انبیاءالهی در مرحله اول به اعلام تعالیم  آسمانی  و فرامین معنوی الهی  پرداخته و سپس از انسان اجرای  این برنامه های الهی را طلب كرده اند یعنی ابتدا به تشریح نسخه الهی اقدام كرده وبعد از انسان  خواسته اند برای دفع دردهای فكری وروحی وحل كلیه مشكلاتی كه با آن روبرو می شوند به این نسخه الهی عمل كنند .زیرا انبیاء الهی منشاء تمام  آلودگی ها ومنبع  تمام نا پاكیها  و مایه  همه گناهان و تجاوزات  انسان را از آلودگی نفس او میی دانند

      و معتقدنند اعضاء و جوارح ابزار نفس او می باشند و پاكی یا نا پاكی اعضاء، درستی یا نادرستی عمل ،خوش خلقی یا بد خلقی او بستگی به نفس دارد و اگر نفس تابع عقل گردد و عقل تابع انبیاء  وكتب آسمانی باشد  عقل حاكم بر نفس گشته و ابزار نفس را در راه صحیح بكار می گیرد وانسان راه صحیح را خلقی و بد خلقی او بستگی به نفس دارد واگر نفس تابع عقل گردد وعقل تابع انبیاءتشخیص خواهد داد . اما اگر نفس انسان سركش باشد واز پیروی عقل سرباز زند برای ارضای خود بوسیله اعضاء وجوارحش دست به هر عمل ننگین می زند. واز انسان درنده خوئی عجیب و متجاوزی خطر ناك وستمگری نا بكار و مجرمی پلیدمی سازد .

قرآن كریم در این باره می فرماید:

                     قَدْ أفْلَحَ مَنْ زَكَّیها. وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّها (1)

ترجمه: (( بی تردید هر كس نفس را پاكیزه ساخت رستگار شد وهر كس نفس را ناقص وگمراه و آلوده ساخت نومید وبی بهره شد.))

خدوند درسوره شمس از طریق معلومات فطری و نور وحی كه توسط انبیاء اعلام شده انسان را عالِم وشناسای تقوی ساخته وطریق اجتناب از هر گناهی را به او آموخته است و این انسان است كه باید یكی از دوراه خیر و شر را انتخاب كند. ولی باید بداند كه سعادت ورستگاری او درسایه پاكی نفس وخودداری ازتبعیت هوای نفس است .

انسان اگردارای تمام منابع علوم وفضائل مادی باشد ولی درارتباط با تعالیم الهی قرار نگیرد راهی برای تزكیه نفس ندارد وبا داشتن آن همه علوم ومنابع مادی از تخلف و عصیان وفساد در امان نیست همانطور كه در دنیای غرب با داشتن آن همه امكانات مادی و منابع علمی و دانشگاهها آمار جرم و جنایت درصد قابل ملاحظه ای را نشان می دهد و بشتر تخلفات و منكرات كشورهای اسلامی نیز معلول ارتباط با كشور های غربی وسیاست های استعماری آنان می باشد. به قول حكیم و فیلسوف الهی و عارف آگاه مولوی :

                        صد هزاران فضل داند از علوم             جان خود را می نداند آن ظلوم

                       تو همی دانی یجوزُ لا یجوز                 خود ندانی كه یجوزی یا عجوز   

وجای تعجب است كه این مدعیان تمدن از قیمت وارزش كالای زمینی و از یجوز و لا یجوز مسائل مادی با خبرند اما كمترین خبری از حیثیت و ارزش انسانی خود ندارندو نمی دانند راه كمال وفضیلت چیست .                                          

تقوی مهمترین عامل تزكیه نفس:

انسان باید كوشش كند تا با كمك تقوی نفس خود را از حالت امّاره بودن نجات داده وبحالت نفس مطمئنه برساند انسان وقتی در اثر تعالیم انبیاء با مكتب وحی و كتب آسمانی آشنا شد و این حقیقت را درك كرد كه تنها نسخه شفا بخش وسعادت او پیروی از فرامین الهی ودستورات انبیاء وكتب آسمانی است باید در مرحله اول به یاد گیری این دستورات بپردازد ودر مرحله دوم به اجرای این فرامین الهی اقدام نماید. اجرای فرامین الهی روح تقوی را در انسان تقویت كرده و از ارتكاب جرم وگناه باز می دارد ودر مسیر حركت به سوی الله از آلودگسها و هر گناهی كه دارای كیفر دنیوی و اُخروی است مصون مانده و به تبع آن جامعه نیز از هر گونه ظلم وبی عدالتی و تجاوز در امان خواهد ماند . در كتاب غرر الحكم از امیرالمؤمنین علی (ع) در رابطه با تزكیه نفس و نجات آن از آلودگیها احادیثی نقل گردیده از جمله :

                          نَفْسَك أقْرَبُ أعْدائك إلَیْك (2)                    

ترجمه: ((نفس تو نزدك ترین دشمنان توست یعنی نفس كه آراسته به تربیت الهی نباشد نزدیك ترین دشمن انسان است .)) 

نَزّهوا أنْفُسَكُمْ عَنْ دَنَسِ اللَذّاتِ وَتَبَعاتِ الشَهَواتِ(1)                                         

ترجمه: ((نفوس خود را از لذّ ت های دور از مرز های الهی و گرفتاریهای شهوات پاك كنید.))         

         نَفْسُكَ عَدُوٌ مُحارِبٌ وَضِدٌّ مُواثِبٌ إنْ غَفَلْتَ عَنْها قَتَلَتْكَ (2)

ترجمه: (( نفست دشمنی است جنگجو و خصمی است حمله كننده اگر از او غافل شوی هلاكت می كند.))

ای كاش انسان به ارزش والا ومقام خلیفه الهی خود پی می برد واز علل سعادت و هلاكت آگاه می گشت وبر خطر پیروی از نفس امّاره اطلاع پیدا می كرد تا در راه تزكیه نفس خویش قدم می گذاشت و مرتكب جرم وجنایت نمی شد تا مستوجب كیفر دنیوی و عذاب اُخروی گردد.                                  

گر چه هدف از این تحقیق و پایان نامه بر رسی اجرای حدود الهی و آثار آن در جامعه می باشد و كیفر جرائمی از قبیل زنا  قذف  شرب خمر  سرقت  محاربه و ارتداد مورد بر رسی قرار خواهد گرفت ولی در این مقدمه كوتاه سعی شده تا نكاتی در باره جایگاه و ارزش انسان وعلل سقوط او از مرز های انسانی وآلوده شدن به نا پا كیها وجرائم بیان شود بلكه مفید واقع گرددزیراقضات محترم علاوه بر اجرای كیفر دنیوی مجرم بر اساس وظیفه الهی واز باب امر به معروف و نهی از منكر مسؤول آگاه كردن متهمین ومجرمین از عقوبات اُخروی هستند شاید مجرمین با آگاه شدن از عذاب اُخروی از انجام جرم و گناه توبه كرده ومورد عفو ومغفرت خداوند قرار گیرندو در صورتی كه از كیفر دنیوی عفو گردند خود را اصلاح كنند و دیگر مرتكب جرم نشوند و به آغوش جامعه باز گردند و جامعه نیز از خطر افتادن در ورطه هلاكت كه نتیجه اعمال ورفتار نا هنجار آنان است سالم بماند .

                                                         فصل اوّل

                                        فلسفه حقوق كیفری در اسلام

مكتب اسلام برای مصلحت امت اسلامی   و بسط و گسترش عدالت وامنیت اجتماعی و تهذیب نفس و حفظ نظام جامعه روشها وشیوه هائی را بكار گرفته كه در آخرین مرحله نوبت به اجرای مقررات جزائی واقامه حدود و تعزیرات می رسد .اسلام دین رحمت است و خداوند متعال پیامبر رحمت را جهت هدایت وگسترش رحمت برای اجتماعات بشری بر انگیخته همانطور كه در قرآن كریم می فرماید:                               

                       وَما أرْسَلْناكَ إلّا رَحْمَهً للْعالَمینَ(1)

ترجمه: (( وتو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم)) این رحمت الهی یك قانون كامل و شامل است كه همه جهان وجهانیان را فرا می گیرد و نیز می فرماید :

                        وَرَحْمَتی وَسِعَتْ   كُلَّ شَیءٍ(2)     

ترجمه: ((رحمت من همه چیز را فرا گرفته است)) تجلی رحمت گسترده الهی در دین اقتضا می كند كه در باره هدایت مجرمان و تبه كاران روشی منطقی بكار گرفته شود ودر پناه رحمت الهی قرار گیرند زیرا تبه كاران خودرا  به اختیار در ورطه خطر هلاكت كشانده وسر نوشت شومی را برای خود ایجاد كرده اند شاید با قرار گرفتن در پناه رحمت الهی راه اصلاح را در پیش گیرند تا هم خود را نجات دهند و هم جامعه را از زیان جرائم خود ایمنی بخشند.روش اسلام نیز در بر خورد با تبه كاران نشانه بارزی از این رحمت است.

1-1- روشهای مسالمت آمیز اسلام در مبارزه با جرم:

1-1-1- نخستین راهی كه اسلام برای هدایت مجرمان و ریشه كن كردن جرائم برگزیده نشر و گسترش تعالیم اخلاقی استكه به نیكی ها و فضائل فرمان می دهد و از بدیها و رذائل باز می دارد و انسان را به فطرت خود هدایت می كند باشد كه بوسیله هدایت فطری و بر اساس عشق به خوبی و نفرت از بدی راه خود را به سوی فضیلت باز یابدو از تاریكی های گناه بسوی نور هدایت و راهنمائی شود . انسان های پاكدل كه از هدایت فطرت برخور دارند خیلی زود در پرتو تعالیم اخلاقی جان و روان خود را تربیت می كنند وبه ساختن

   جسم و روح خود می پردازند. اگر انسان از حریم فطرت خود دور نشده باشد همین آموزش های اخلاقی به تنهائی برای هدایت او و باز داشتن او از ارتكاب رذائل و جرائم كافی است .تعالیم اخلاقی در اسلام از اهمیت ویژه ای بر خوردار است تا آنجا كه پیامبر اكرم (ص)هدف از بعثت خود را نشر فضائل اخلاقی بر شمرده و فرموده است : 

                                   إنّی بُعِثْتُ لِاُتَمِّمم مَكارِمَ الْاَخْلاقْ

1-1-2- دومین راه مبارزه مسالمت آمیز اسلام برای برخورد با جرائم وضع احكام فقهی است كه حاكم بر روابط انسان با خود و خدای خود است و نیز حاكم بر گفتار و كردار او می باشد . غرض از وضع این قبیل احكام آن است كه انسان خود را آنچنان كه باید شاید بسازد . انسانی كه در پرتو تعلیمات فروع دین خود را ساخت چگونه ممكن است در ورطه معاصی و جرائم در افتد. گروه زیادی از انسن ها موفق می شوند در این مرحله راه خود را بسوی مقصد در پیش گیرند و از انحراف و گمراهی ایمنی یابند ولی افرادی سیه دل و تیره روز پیدا می شوند كه در ضلالت و گمراهی و فساد غوطه ور می شوند اما هنوز امید به اصلاح آنان به شیوه مسالمت آمیز از بین نرفته است

      1-1-3- اسلام سومین راه مبارزه مسالمت آمیز خود را امر به معروف و نهی از منكر معرفی می كند تاتحت شرایطی این گونه افراد بسوی كار های شایسته ای هدایت و از جرائم و منكرات باز داشته شوند تا بدین وسیله از وقوع جرم در جامعه جلو گیری بعمل آید . پس ملاحظه می شود كه دین اسلام در راه مبا رزه با جرم و اصلاح مجرم مراحلی را به صورت مسالمت آمیز طی كرده و در پرتورحمت بیكران الهی در اصلاح و تهذیب نفوس و حمایت از فرد و جامعه كوشیده است .

      1-1-4- روش شدت عمل به جای مسالمت آمیز .اگر افرادی در جامعه پیدا شوند كه هیچ كدام از روشهای مسالت آمیز سه گانه فوق نتواند آنان را اصلاح كند و از ارتكاب جرائم ومنكرات باز دارد عقل و منطق می گوید قانون باید یكی از دو راه را انتخاب نماید اول اینكه مجرم را آزادانه در میان جامعه رها كند و كاری به او نداشته باشد در این صورت معلوم است كه چه اتفاقی خواهد افتاد . مجرم خطر ناكی كه خود را ایمن از هر گونه باز خواست و كیفر بیابد بر اساس هوای نفس و خود خواهی دست به ارتكاب جرائم خطرناك می زند و جامعه را به پرتگاه نیستی و نابودی می كشاند وبه گفته بسیاری از حقوق دانان این حمایت از شخص مجرم به قیمت نابودی جامعه و اختلال نظام و محو عدالت و امنیت از جامعه است و این با هیچ منطق و قانونی سازگار نیست چه رسد با قوانین الهی كه بر پایه عدالت ورحمت است .راه دوم همان است كه حقوق كیفری اسلام پیش بینی كرده یعنی اگر مجرم در هیچ شرایطی نتوانست خود را اصلاح كند واز ارتكاب جرم خود داری نماید باید به خاطر مصلحت جامعه فدا شود یعنی اگر امر دایر باشد بین اینكه فردی زنده بماند و جامعه دچار انحراف و نیستی گردد یا جامعه زنده و سالم بماند و فرد نابود گردد كدام را باید انتخاب كرد . هر عقل سلیمی راه حل این مشكل را می داند پس راه منحصر به فرد رسیدگی به جرم و مجرم و اجرای كیفر ولوكیفر اعدام و بكار گرفتن روش شدت عمل به چای شیوه های مسالمت آمیز می باشد واین آخرین راه علاج این بیماران خطر ناك می باشد.همانطور كه طبق یك ضرب المثل قدیمی (( آخرالدواء الكیّ))یعنی آخرین راه درمان بیمارداغ كردن او با آهن گداخته است.

برچسب ها : ارزش و جایگاه انسان از نظر مكتب وحی , ارزش , جایگاه انسان , مكتب وحی , ارزش و جایگاه انسان , ارزش و جایگاه انسان از نظر مكتب وحی , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق